U holu Leskovačkog kulturnog centra 24. decembra otkrivena je spomen-ploča u čast porodice Vlajčić, koja je 1926. godine podigla zdanje u kome se nalazi ova ustanova.
Otkrivanju ploče prisustvovali su potomci čuvenih leskovačkih industrijalaca i rodonačelnika hemijske industrije kod nas, Jovana Vlajčića i njegovih sinova Petra, Milana i Todora. Prvu fabriku sapuna Jovan Vlajčić je podigao 1872. šest godina pre oslobođenja od Turaka. Zdanje poznato kao Palata Kaloderma podigla su braća Vlajčić kao upravnu i proizvodnu zgradu fabrike sapuna, kozmetike i parfimerije Jovana Vlajčića i sinova. Primenom najsavremenije tehnologije onog doba ostvarili su izuzetne rezultate, uticali na razvoj i ugled Leskovca, nekadašnjeg Srpskog Mančestera. O tome svedoči i tekst objavljen 1931. godine u Trgovinskom glasniku, u kome se navodi da je proizvodnja ove fabrike postigla toliki uspeh i toliko se usavršila da je svakome poznato kakav odličan kvalitet imaju njeni proizvodi. Dodaje se dalje da je jedan od glavnih razloga uspeha ove fabrike to što nju vode braća Vlajčić sa sinovima i što su se studiranjem na strani oni sami usavršili izradi sapuna i ostalih proizvoda.
I potomci pionira leskovačke hemijske industrije su uspešni ljudi raznih profesija koji žive u Švajcarskoj, Engleskoj, Austriji, Americi, Australiji i u Beogradu. Povodom otkrivanja spomen-ploče okupili su se, kako kažu, na najvećem skupu Vlajčića u Leskovcu posle 80 godina. „Naši preci su nam ugradili ljubav prema Leskovcu, iako ne živimo u gradu na Veternici“, rekao je Slobodan Vlajčić, sin Vidoja Vlajčića, unuk Todora i praunuk Jovana Vlajčića. Govorio je o istorijatu porodice Vlajčić, nastanku, razvoju i ekonomskoj snazi fabrike, čiji je kapacitet bio 150 vagona peraćeg i 30 vagona toaletnog sapuna godišnje. Dodao je da su braća Vlajčić otvorila fabriku i u Beogradu, u ulici Franše Deperea 78, u kojoj su se proizvodili isti artikli kao i u Leskovcu.
Gradonačelnik Leskovca Goran Cvetanović je naglasio da zlatno doba Leskovca dobro poznajemo i pamtimo. „Tada je Leskovac bio privredni, trgovački i kulturni centar i jedan od gradova sa najdinamičnijim razvojem u tadašnjoj Evropi. Jedna od porodica čiji je rad obeležio doba Srpskog Mančestera su i Vlajčići, osnivači hemijske industrije koji su ostavili veliki trag. Mnogim porodicama nakon Drugog svetskog rata je oduzeta imovina, Vlajčići su jedni od njih. Iako više ne žive u našem gradu, njihovo ime će zauvek ostati uklesano u istoriju našeg grada. Pamtićemo slavnu prošlost našeg grada i Srbije, ali svi zajedno imamo zadatak, misiju i viziju da menjamo sadašnjost da bi naša deca imala bolju budućnost. Jedna od ispravki nepravdi je ovo što danas činimo“, zaključio je gradonačelnik.
Zahvaljujući na donaciji potomcima, vrednom aparatu za digitalnu štampu, direktorka Leskovačkog kulturnog centra Sanja Conić je istakla da je spomen-ploča mali znak zahvalnosti i podsećanja Leskovčanima da su Vlajčići sagradili ovu zgradu između dva svetska rata.
Nakon Drugog svetskog rata zgrada je korišćena za potrebe fabrike Nevena, zatim kao čitaonica, pa prodavnica, a od 1981. u njoj se nalazi Dom kulture mladih, današnji Leskovački kulturni centar. Zgrada je proglašena spomenikom kulture 2002. godine.
Ivana Ristić
